متخصصان اتومبیل بر این باور هستند که هر خودرو به طور میانگین سالانه بین 17 تا 20 هزار کیلومتر کار می کند ؛ بنابراین اگر میزان کارکرد خودروی مورد نظر شما فراتر از این مقدار باشد ، باید دقت داشته باشید که این خودرو بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته است .
در زمان خرید اتومبیل دست دوم میزان کارکرد خودرو یکی از فاکتورهای مهم و تاثیر گذار در قیمت خودرو است ؛ به همین دلیل در زمان فروش خودروی دست دوم ، افراد زیادی اقدام به کاهش کارکرد اتومبیل می کنند . متاسفانه این کاهش کارکرد ، ضمن آن که باعث می شود مشتری خودرو را گران تر از ارزش واقعی خریداری کند ، هزینه های نگهداری بیشتری را هم به گردن خریدار خواهد انداخت .
این مسئله حتی در شرایطی می تواند خطرناک باشد . به‌عنوان مثال فردی یک خودروی دست دوم خریداری کرده كه كاركرد واقعی آن 50 هزار كيلومتر است . قاعدتا خریدار باید پس از طی مسافتی در حدود ده هزار كيلومتر، تسمه تایم خودرو را تعویض کند . در صورتی که فروشنده کارکرد خودرو را از 50 هزار به 20 هزار کیلومتر کاهش داده باشد ، خریدار با تصور این که زمان کافی برای تعویض تسمه تایم دارد ، اقدامی در این خصوص انجام نمی دهد . این مسئله می تواند ضررهای مالی و بعضا جانی را برای خریدار به همراه داشته باشد .
راه های تشخیص تغییر کارکرد اتومبیل
متاسفانه شیوه های دست کاری کیلومتر ماشین به قدری پیشرفت کرده که در بسیاری از موارد تنها به صورت تجربی می توان به دست کاری کیلومتر خودرو پی برد و تعیین میزان دقیق کارکرد ماشین در سال عملا امکان پذیر نیست .
1- تست دیاگ
متاسفانه حتی در بسیاری از خودروهایی که میزان کارکرد آن با استفاده از دستگاه دیاگ قابل تشخیص است نیز با روش‌های موجود کارکرد خودرو را تغییر می دهند و دستگاه دیاگ هم عملا در این زمینه نا کارآمد می شود .
در حقیقت روش‌های تغییر کارکرد اتومبیل از حالت سخت افزاری به حالت نرم افزاری درآمده اند ؛ بنابراین تنها در 10 درصد خودروها می توان به تست دیاگ اعتماد کرد .
2- ظاهر خودرو
ظاهر اتومبیل یکی از مهم ترین راه های تشخیص میزان کارکرد خودرو است . توجه به خوردگی و فرسودگی پدال ها ( ترمز و کلاچ و به ویژه پدال گاز که خیلی دیرتر دچار فرسودگی می شود ) ، کهنگی چرم صندلی ، روکش فرمان ، کمربند ها ، دسته دنده و از بین رفتن عاج لاستیک ها می تواند تا حدی میزان کارکرد واقعی خودرو یا حداقل تفاوت آن با چیزی که نمایش داده می شود را نمایان سازد .
3- شرایط فنی خودرو
شرایط فنی اتومبیل هم تا حد زیادی گویای شرایط کارکرد خودرو است . بررسی مواردی مثل خوردگی دیسک چرخ ها ، باز و بسته شدن پیچ های برخی از قطعات موتور ، میزان جرم موتور، وضعیت رادیاتور ، وضعیت دیسک ترمز ، تسمه تایم و وضعیت کاتالیزور می تواند شرایط خودرو را برای فرد متخصص روشن کند .
4- سوابق نمایندگی و گارانتی
این راه کار بیشتر برای خودروهای خارجی به نتیجه می رسد . معمولاً زمانی که خودروها برای سرویس‌های دوره ای به نمایندگی ها مراجعه می کنند ، کیلومتر کارکرد خودرو به همراه تاریخ مراجعه در فاکتورهای نمایندگی ذکر می شود . به‌عنوان مثال وقتی می خواهید خودرویی 4 ساله با 80 هزار کلیومتر کارکرد را خریداری کنید ، به نمایندگی مراجعه کرده و متوجه می شوید که این خودرو دو سال قبل و در کیلومتر 60 هزار تعویض تسمه تایم داشته است . چطور خودرویی که در عرض 2 سال 60 هزار کلیومتر کارکرده در دو سال بعدی تنها 20 هزار کیلومتر کار می کند ؟
تشخیص تغییر کیلومتر در خودروهای مدرن
خودروهای مدرن امروزی مجهز به سامانه کیلو مترشمار دیجیتال هستند . بسیاری از خودروها کیلومتر پیموده شده را نه تنها در سامانه کیلومتر شمار بلکه در سیستم کامپیوتر کانونی خودرو نیز ثبت می کنند ؛ به این معنی که پاک کردن یا کم کردن اطلاعات کیلومترشمارهایی که در کامپیوتر ماشین ثبت شده اند ، به‌راحتی امکان پذیر نیست و تنها تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز می توانند با اتصال کامپیوترهای ویژه خود به سامانه کامپیوتری ثبت کیلومتر شمار هر خودرو، کیلومتر واقعی رانده شده را به دست آورند .
با این وجود هنوز هم خودروهای مدرنی وجود دارد که کیلومتر ماشین را تنها در کیلومترشمار ثبت می کنند و در نتیجه برای تشخیص تغییر کارکرد باید از روش‌های ذکر شده استفاده کرد .
جرم کاهش کیلومتر ماشین
در بازار کشور ما بسیاری از فروشندگان خودرو ترجیح می دهند با کاهش کیلومتر ماشین ، خودروهای دست دوم را با قیمتی بیشتر از ارزش واقعی آن به فروش برسانند که در واقع ازنظر قانون جرم به حساب می آید .
مطابق قانون هر راننده خودرویی که کیلومتر ثبت شده در کیلومتر شمار را تغییر داده و آن را کاهش دهد ، برای نخستین بار به جزای نقدی از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال یا ده روز تا دو ماه حبس یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد ؛ همچنین اگر این عمل را تکرار کند مجازات آن دو تا شش ماه حبس خواهد بود .
کیلو متر کارکرد واقعی اتومبیل را چگونه تشخیص دهیم ؟
دستکاری کیلومتر کارکرد خودرو یکی از شیوه های رایج برای گران تر فروختن خودروهای کار کرده است که در صورت عدم تشخیص کارکرد واقعی ، خریداران به هنگام خرید قیمتی بال اتر از آن چه که باید ، برای یک خودرو کارکرده پرداخت می کنند .
از این رو تعدادی از باتری سازها قادر به انجام این کار بوده و در قبال دریافت مبلغی اندک ( زیر 500 هزار تومان ) ، اقدام به این کار خلاف می نمایند و برای برخی از آن ها ، این کار حتی یک منبع درآمد مستمر محسوب می شود . در نتیجه این کاهش کارکرد ، علاوه بر آن که مشتری ماشین را گران تر از ارزش واقعی خود می خرد بلکه هزینه های نگهداری خودرو نیز بالا تر از حد انتظار خواهد بود . البته این فعالیت غیر مجاز تنها در ایران رایج نیست ، بلکه در کشور آلمان و در شهر مونیخ ، در حدود 30 درصد خودروها و در بلژیک این عدد در حدود 8.6 درصد از خودرو های دست دوم است .
تشخیص شل یا سفت بودن تسمه تایم خودرو
روش های مختلفی برای تشخیص میزان کارکرده خودرو وجود دارد نظیر چک کردن ECU، بررسی دفترچه ثبت نمایندگی ، وضعیت ظاهری خودرو و اما باید توجه داشت که تعیین میزان دقیق کارکرد خودرو عملا امکان پذیر نیست .
حتی برای خودروهای مجهز به ECU که کارکرد برخی از آن‌ها با دیاگ قابل تشخیص است ، روش‌هایی وجود دارد که کارکرد خودرو تغییر داده می شود بدون آن که آب از آب تکان خورده و دیاگ متوجه شود .
تشخیص کارکرد واقعی از روی ظاهر خودرو
ظاهر کلی خودرو از وضعیت کارکرد آن خبر می دهد. می توانید با بررسی اینکه پدال گاز و فرمان چقدر سائیدگی دارند ، یا این که رادیاتور خودرو و رو دری در چه وضعیتی هستند ، آن را بررسی کنید که این موضوع تا حد زیادی به تجربه شما در خرید و فروش خودرو بستگی دارد .
البته تمام این موارد به راحتی توسط یک دلال خبره قابل تعویض هستند . با استفاده از کارشناسی مجرب دو مورد را که معمولا توسط دلالان تعویض نمی شود ، چک نمایید :
دیسک ترمز برای خودروهای با کارکرد پایین
فواصل موجود در رادیاتور خودرو در گذر زمان و بر اثر برخورد هوا ، حشرات ، گرد و غبار اندکی افزایش می یابد و هر چقدر که این فواصل بیشتر باشد نشان از کارکرد بالای خودرو دارد . اگر رادیاتور خودرویی را چک نموده و متوجه فاصله های غیرمنطقی شدید ، باید به این احتمال قوی را بدهید که کیلومتر خودرو دست کاری شده است . شایان ذکر است از آن جا که رادیاتور خودرو تقریبا هر 150 هزار کیلومتر تعویض می گردد ، تعویض زودتر آن نیز محل سوال بوده و باید به هنگام خرید خودرو به این موضوع توجه نمود .
چک نمودن دیسک ترمز بیشتر برای خودروهای با کارکرد کم قابل استفاده است . دیسکی که حدودا بالای 60 تا 70هزار کیلومتر کار کرده است دارای لبه های تیزی خواهد بود ، اما برای کیلومتراژ پایین نظیر 20 ، 30 ، 40 هزار کیلومتر ، وجود تیزی در لبه دیسک امری کاملا غیرعادی بوده و حکایت از دست کاری شدن کیلومتراژ خودرو دارد .
بررسی تاریخچه‌ی سرویس خودرو
یکی از ساده ترین راه‌های مطمئن شدن از سالم بودم کیلومتر شمار خودرو ، بررسی سوابق تعمیر و سرویس آن است . هر وقت که خودرو به تعمیرگاه رسمی شرکت برده می شود ، پس از انجام سرویس ، کاکرد خودرو ثبت می شود . با مراجعه به اطلاعات سرویس خودرو ، کارکرد آن با تاریخ ثبت شده و معمولا مواردی چون تعویض روغن ، مشخص می شود . اگر اطلاعات ثبت شده درست و مناسب بود ، می توان به درستی ارقام کیلومتر شمار مطمئن بود . ولی اطلاعات سرویس خودرو همیشه در دسترس نیست ، یا حتی امکان جعل آن ها هم وجود دارد . علاوه بر این ، خیلی از مالکان خودروها وجود دارند که سرویس دوره ای خودرو را در تعمیرگاه های رسمی شرکت انجام نمی دهند . بنابراین ممکن است ، اصلا هیچ اطلاعات از تعداد سرویس های کلی خودرو ، ثبت نشده باشد .
کیلومتر شمار تعویض شده
گاهی اوقات کیلومتر شمار دیجیتالی با مشکل روبرو شده و تعویض می شود . کیلومتر شماری که از کارخانه برای خودرو فرستاده می شود ، مسلماً صفر است . بنابراین ، ثبت ارقام کیلومترشمار قبلی ، در کیلومتر شمار قبلی ، توسط متخصصین انجام می شود . این فرآیند از لحاظ فنی پیچیده نیست ، اما زمان بر است . اگر این کار قانونی انجام شود ، باید هر دو کیلومتر شمار به تعمیرگاه مجاز شرکت فرستاده شوند .
در تعمیرگاه ، با استفاده از ابزار خاصی به صورت دستی ، باید کیلومتر شمار جدید ، تا رقم ثبت شده در کیلومتر شمار قبلی ، کار کند . بنابراین ، با توجه به کارکرد کیلومترشمار قبلی ، زمان مورد نیاز برای کارکرد در کیلومتر شمار جدید ، مشخص می شود .
هر دو کیلومترشمار باید به یک تعمیرگاه فرستاده شوند ، چرا که کارکرد اتومبیل نباید تا زمان نصب کیلومترشمار جدید ، تغییر کند . معمولا این روند، با توجه به کارکرد خودرو ، حداکثر تا دو هفته طول می کشد . اگر در اطراف پنل فرمان ، جای خط و خش مانند ابزاری چون اسکنه را دیدید ، در مورد تعویض کیلومتر شمار خودرو مطمئن شوید . البته حتما در مورد تعویض کیلومترشمار سوال کنید ، چرا که دلایل زیادی برای باز کردن پنل فرمان وجود دارد؛ زود قضاوت نکنید .
انواع لکه و اثر انگشت در پنل فرمان نیز نشانه ای از دست کاری در پنل فرمان است . شاید برای تعویض بخش نمایش مخزن سوخت یا آمپر بوده باشد . شاید بهتر باشد برای چک کردن این موارد ، از یک کارشناس و متخصص اتومبیل کمک بگیرید . اگر پس از خرید خودرو ، به تعویض و دست کاری کیلومتر شمار خودرو پی برده اید ، حتما باید از راه قانونی وارد شوید .
دکمه های نامربوط
بارها در انواع خودرو های دست دوم ، دکمه هایی در داشبورد دیده شده است که اصلا برای آن خودرو نیستند . شاید این دکمه مستقیماً به کیلومترشمار متصل شده باشد و مانند دکمه های روشن / خاموش چراغ خودرو، با یک کلید عمل ثبت مسافت توسط کیلومترشمار را غیرفعال / فعال کند . حتی نمونه ی اتصال دکمه های واقعی خودرو ( مانند سوئیچ تهویه ) به کیلومتر شمار نیز وجود داشته است . پس حتما در هنگام خرید خودرو تمام دکمه ها و عملکرد آن ها را بررسی کنید .
این نوع دست کاری از کیلومتر شمار ، اصلا مانند دنده عقب رفتن با خودرو نیست . معمولا راننده پس از خرید خودرو ، کیلومترشمار را غیرفعال می کند. هر وقت نیاز به نمایش سرعت سنج باشد ، با فشردن یک کلید ، سرعت خودرو نمایش داده می شود و دوباره به راحتی کیلومتر شمار را غیرفعال می کند . این نوع دست کاری، واقعا هوشمندانه است و به راحتی قابل تشخیص نیست . اگر در سرویس های دوره ای تشخیص داده نشود ، خودرو در ظاهر فقط چند ده کیلومتر کارکرد دارد .
