شاتون از قطعات کلیدی خودرو است که شکستن آن می تواند خسارت های جدی به خودروی شما وارد کند. شاید باور نکنید، اما حتی دیده شده است که بعد از شکستن این قطعه، قطعات فلزی موجود در پیشرانه (موتور) به بیرون از خودرو پرتاب شده اند.
قبل از اینکه مهمترین عوامل و علائم خرابی این قطعه را بخوانید، ذکر این نکته لازم است:
به طور کلی هر زمانی که احساس کردید خرابی خودروی شما مربوط به سیستم پیشرانه، به ویژه شاتون است، فوراً خودرو را متوقف و خاموش کنید. خودرویی که موتور آن آسیب دیده است را به هیچ وجه استارت نزنید. بعضاً استارت زدن و حرکت دادن بیجای خودرو، منجر به بروز مشکلات بیشتر و بدتری می شود. در مورد شاتون باید بدانید که روشن کردن خودرو، ممکن است باعث آسیب دیدن سایر قطعات مثل یاتاقان هم بشود.
وظیفه شاتون چیست؟
پس از ان که به سوال شاتون چیست پاسخ دادیم حال نوبت به این می رسد که ببینیم وظایف شاتون در خودرو چیستماهیت خودرو با حرکت با گره خورده است که این حرکت شامل دو نوع رفت و برگشتی و چرخشی است که این حرکت چرخشی یا دورانی چرخ‌ها است که به صورت ملموس، دیده می‌شود. ولیکن باید بدانید که حرکتی که در اثر احتراق در موتور به وجود می‌آید به صورت رفت و برگشتی است. در واقع در اثر انفجار در سیلندرها، پیستون به صورت رفت و برگشتی به حرکت در می‌آید. این حرکت رفت و برگشتی از طریقی شاتون به لنگ‌های متحرک میل‌لنگ منتقل می‌گردد. طراحی خاص میل‌لنگ، این حرکت رفت و برگشتی شاتون را تبدیل به حرکت دورانی می‌نماید. پرواضح است که بدون وجود شاتون و یا در صورت خرابی آن، این حرکت دورانی تولید نخواهد شد.
علائم خرابی شاتون
شاتون از آن دست قطعاتی است که خرابی آن، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را در پی دارد لذا داشتن دانش کافی نسبت به علائم خرابی آن، برای هر راننده‌ای ضروری است که در ادامه به این علائم اشاره شده است.
- صداهای غیرعادی موتور: شنیدن صداهای غیرعادی از موتور می‌تواند نشان از خرابی شاتون‌ها باشد. شایان ذکر است که چنانچه با بالا رفتن دور موتور، این صدا افزایش یابد؛ احتمال خراب بودن شاتون نیز افزایش می‌یابد.
- صدای تق‌تق: روانکاری قطعات متحرک در خودرو بسیار مهم است چراکه در غیر اینصورت اصطکاک بین قطعات افزایش یافته و خرابی‌های بعدی را در پی خواهد داشت. شاتون‌ها نیز یکی از این قطعات متحرک بوده و در صورت اختلال در روانکاری، صداهایی نظیر تق‌تق از موتور به گوش خواهد رسید.
- روغن‌ریزی: بیرون ریختن روغن موتور، می‌تواند یکی دیگر از نشانههای خرابی شاتون باشد.
- پرت شدن قطعات فلزی: در موارد بسیار محدود دیده شده است که با خرابی شاتون، برخی از قطعات فلزی به کار رفته در موتور به سمت بیرون پرت می‌شوند.
دلایل خرابی شاتون
در صورت وجود اختلال در سیستم روغن رسانی موتور و نرسیدن روغن مناسب به ثابت های میل لنگ یاتاقان شروع به چرخیدن به همراه ثابت میل لنگ کرده و بعد از مدت کوتاهی میل لنگ قفل شده و به علت وجود نیروی زیاد روی پیستون ها شاتون از کمر بریده و آسیب های زیادی به سیلندر ، میل لنگ و سر سیلندر خودرو می آورد و شاتون زدن در موتور رخ می دهد که در صورت اتفاق افتاد این حالت دیگر امکان حرکت خودرو نمی باشد و باید حتما خودرو را به وسیله خودرو بر یا کشیدن خودرو با خودرو دیگر اقدام نمایید و خودرو را به تعمیرگاه منتقل نمایید. پس بیشتر به سیستم روغن رسانی خودرو خود توجه کنید تا از شاتون زدن موتور خودرو خود جلوگیری نمایید.
حال در صورت وقوع شاتون زدن موتور خودرو لازم است که موتور خودرو باز شده و سیلندر خودرو به اصطلاح لخت شده و توسط یک جوشکار متخصص تعمیر و بازسازی گردد و یا بلوک سیلندر تعویض شود (که فرآیند تعویض سیلندر زمانبر و هزینه بر می باشد)
