<<<صفحه چهارم صفحه پنجم صفحه ششم>>>
تولید روغن پایه روانکار از روغن
تاریخ انتشار:95/3/19
امروزه با کاهش ذخایر نفت خام و همچنین افزایش قیمت حامل‌های انرژی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهینه‌سازی آن در سامانه‌های مصرف کننده انرژی به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. از این رو توجه دانشمندان به منابع تجدید پذیر انرژی مانند انرژی باد، انرژی خورشید و سوخت‌های زیستی مانند بیودیزل و بیواتانول افزایش یافته است.
موتورهای درون‌سوز در قرن حاضر بخش عمده‌ای از مصرف منابع نفت خام را به خود اختصاص داده‌اند و به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان عمده انرژی تبدیل شده‌اند. لذا توجه به راهکارهای کاهش مصرف سوخت در این موتورها امری ضروری است. با توجه به این موضوع که در حدود یک سوم از تلفات انرژی موتورهای درون‌سوز مربوط به تلفات اصطکاکی می‌باشد، می‌توان به راحتی دریافت که روانکاری مناسب قسمت‌های مختلف موتور به منظور کاهش سایش و اصطکاک قسمت‌های متحرک آن، تأثیر به سزایی در کاهش تلفات انرژی و در نتیجه کاهش مصرف سوخت دارد.
به طور کلی روغن‌موتور یکی از حیاتی‌ترین سیال‌های موجود در موتور بوده و با روانکاری قسمت‌های مختلف و متحرک موتور، نقش خون در سیستم خون‌رسانی بدن را در موتور ایفا می‌کند. از طرف دیگر، متأسفانه این سیال مهم نیز همانند سوخت‌های مورد استفاده در موتور، پایه نفتی داشته و به منابع رو به پایان و گران‌قیمت نفتی وابسته است، به طوری که نمی‌توان آینده طولانی برای آن متصور شد. علاوه بر آن، سالیانه میلیون‌ها تن روانکار استفاده شده یا به اصطلاح روغن سوخته به طبیعت ریخته شده و موجب آلودگی محیط‌زیست می‌شود. این امر علاوه بر زیانی است که در اثر سوختن این روانکارها به صورت مخلوط با سوخت موتور، موجب آلودگی هوا می شود. از این رو امروزه تولید روانکارها از منابع تجدید پذیر و دوستدار محیط‌زیست مانند روغن¬های گیاهی مورد توجه واقع شده است.
روانکارهای با پایه روغن های گیاهی که در اصطلاح به آن¬ها بیوروانکار گفته می‌شود، علاوه بر اینکه به علت وابستگی به منابع گیاهی تجدیدپذیر می¬باشند، به علت زیست‌تخریب‌پذیری خوبی که دارند، محیط‌زیست را آلوده نمی کنند. بیوروانکار که از اصلاح شیمیایی روغن های گیاهی حاصل می¬شوند، معایب روغن های خام گیاهی مانند نقطه ریزش بالا و پایداری اکسیداسیون کم را نداشته و پتانسیل خوبی برای جایگزینی روانکارهای پایه نفتی موجود را دارند.
لازم به ذکر است یکی از پیشگامان این موضوع در دنیا پرفسور طلوع هنری در دانشگاه دولتی آیوا امریکاست که برای اولین بار در امریکا روانکارهای مختلف از روغن سویا را تولید و تست کرده است.
اويل پمپ قلب موتور است
تاریخ انتشار:95/3/20
در مطالب قبلي گفتيم كه اصطلاح ياتاقان‌زدن در بين مكانيك‌ها خيلي رايج است. دليل اين عيب هم نرسيدن روغن به ياتاقان است كه سبب از بين رفتن ياتاقان ميشود. اما روغن در موتور نقش بسيار مهمي را دارد. مهم‌ترين نقش روغن در موتور ايجاد اصطكاك نرم يا همان روانكاري است. براي بهتر فهميدن اين مطلب مثال ساده‌اي مي‌زنيم وقتي لولاي در اتاق يا كمد صدا مي‌كند به آن روغن مي‌زنيم دليل اين كار هم از بين رفتن صداي لولا است، در حقيقت دليل ايجاد صدا كشيده‌شدن دو سطح خشك به روي هم است.
وقتي به لولا روغن زده ميشود مولكول‌هاي روغن بين دو سطح را پر كرده و اصطكاك نرمي را ايجاد مي‌كنند. اين قضيه با شدت بيشتر در موتور وجود دارد تمامي قطعات موتور به علت حركت در فشار و دور بالا احتياج به يك روانساز دارند. وقتي پيستون در داخل سيلندر حركت مي‌كند اصطكاك شديدي بين رينگ‌هاي پيستون و سيلندر وجود دارد. اگر روغن بين اين سطوح نباشد مطمئناً اين دو سطح آسيب مي‌بينند و قفل مي‌شوند. به همين دليل وقتي خودرويي دچار كمبود روغن ميشود اصطلاحاً موتور مي‌سوزاند اما روغن براساس مسير معيني به قطعات موتور مي‌رسد كه به آن مدار روغنكاري گفته ميشود.
اگر كمي به مسير روغن نگاه كنيم مي‌بينيم كه روغن تقريباً تمام موتور را دور زده و پس از مسير مشخصي و پس از فيلترشدن دوباره به كارتر روغن بازمي‌گردد. عاملي كه روغن را در مدار روغنكاري پمپ مي‌كند اويل پمپ است.
اويل پمپ يا همان پمپ روغن وسيله‌اي است كه روغن موجود در موتور را به مدار روغنكاري پمپ كرده و جريان روانسازي موتور را ايجاد مي‌كند. اين وسيله معمولاً در داخل بلوك سيلندر قرار دارد.
اين وسيله روغن را پس از فرستادن به سمت فيلتر به مدار روغنكاري پمپ مي‌كند. در واقع اويل پمپ مثل قلب در بدن انسان است، اگر لحظه‌اي وظيفه‌اش را انجام ندهد، سيستم وابسته به آن سريع از كار مي‌افتد. اويل پمپ نيرويش را از موتور مي‌گيرد البته به صورت مستقيم اين عمل صورت نمي‌گيرد بلكه با واسطه نيرو مي‌گيرد. اين واسطه ممكن است محور دلكو يا دنده ميل‌سوپاپ باشد، اين مسئله بستگي به نوع طراحي موتور دارد.
اما اويل پمپ‌ها به سه دسته تقسيم مي‌شوند. 1- اويل پمپ‌هاي دنده‌اي 2- اويل پمپ‌هاي روتوري 3- اويل پمپ‌هاي سوزني. در نوع اول دو چرخ‌دنده هم قطر در داخل پوسته اويل پمپ قرار دارد. يكي محرك و ديگري هرزگرد است. روغن به داخل اويل پمپ وارد شده و پس از گيرافتادن بين چرخ‌دنده‌ها و ديواره اويل پمپ به بيرون پمپ ميشود. در نوع دوم كه روتوري است طرز كار درست شبيه به نوع دنده‌اي است با اين تفاوت كه در اين مدل به جاي دو چرخ‌دنده از يكي استفاده شده و در داخل يك روتور داخلي دوران مي‌كند. روتور خارجي با روتور داخلي هم مركز نبوده و در اثر همين مساله روغن بين روتور داخلي و خارجي تحت فشار قرار گرفته و ارسال ميشود اما در نوع سوم كه بيشتر در موتورسيكلت‌ها كاربرد دارد توسط يك پلانجر و فنر روغن ارسال ميشود. اويل پمپ وسيله‌اي است كه درست عمل‌كردنش مي‌تواند در طول عمر موتور نقش بسيار به سزايي داشته باشد
روغن هیدرولیک
تاریخ انتشار:95/3/22
روغن های هیدرولیک عموماٌ دارای افزودنی هایی هستند که تجهیزات هیدرولیک را درمقابل سایش، خوردگی و اصطکاک محافظت می کنند. افرودنی های این نوع روغن، معمولاً چند کاره بوده و میزان آن ها در روغن هیدرولیک نباید به هر دلیلی کاهش یابد. به این دلیل همواره توصیه می شود که به هیچ عنوان نباید یک نوع روغن از دو تولیدکننده مختلف را با هم مخلوط کرد.
تغییر در وضعیت روغن هیدرولیک به روش های زیر قابل تشخیص است که در ادامه به توضیح هر کدام خواهم پرداخت:
*تیره شدن ظاهری رنگ
*استشمام بوی سوختگی از روغن
*افزایش در ویسکوزیته
*مات شدن رنگ روغن
*کف کردن
وضعیت روغن هیدرولیک و تعیین زمان مناسب برای تعویض روغن را می توان به چند روش مختلف تعیین کرد. برای این منظور، باید از سیستم نمونه گیری کرده و نمونه را به یک ظرف شیشه ای تمیز و شفاف منتقل کرد. همواره باید مطمئن باشید که نمونه گیری از محلی انجام شود که توسط روغن هیدرولیک به طور مداوم شسته می شود.
1-تیره شدن ظاهری رنگ
روغن هیدرولیک همواره باید ظاهری شفاف داشته باشد. گاهاً ممکن است تیرگی مختصری در رنگ روغن هیدرولیک مشاهده شود که اهمیت ندارد اما مشاهده حالت ابری (Cloudliness) در روغن هیدرولیک نشانه آلودگی (Contamination) است. این فرآیند نامحسوس بوده و برای تشخیص به موقع، لازم است بر اساس یک برنامه زمانبندی مشخص روغن مصرفی در سیستم با روغن تازه (Fresh) مقایسه شود.
تغییر ناگهانی در رنگ روغن هیدرولیک به دلیل تغییر در درجه روغن (grade):
آلودگی ناشی از معیوب شدن فیلتر یا ورود آب به سیستم و یا گرم شدن بیش از حد روغن می باشد. مورد اخیر موجب ایجاد بوی سوختگی در روغن یا به عبارت دیگر اُکسیداسیون (اُکسید شدن) روغن می شود.
2-استشمام بوی سوختگی از روغن :
اگر چنین بویی را از روغن حس کردید، نگران نباشید. بسیاری از سیستم ها ممکن است مدت ها رنگ تیره و بوی سوختگی در آن ها مشاهده شود.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که شدت این بو و رنگ تا چه اندازه می تواند ادامه داشته باشد؟
اُکسیدشدن روغن های هیدرولیک اغلب با اندازه گیری میزان تغییر در اسیدی بودن آن (Acidity level) تعیین می شود.
افزایش ناگهانی در میزان اسید روغن می تواند نشانه:
آلودگی و اکسید شدن در اثر مصرف طولانی مدت یا گرم شدن بیش از حد روغن باشد. خصوصاً اگر ویسکوزیته روغن هم تغییر کرده باشد. منبع موارد فوق باید شناسایی و نسبت به رفع به موقع آن اقدام گردد. میزان اسید روغن هیدرولیک با (TAN (Total Acid Number بیان می شود. بسته به مشخصات فنی اعلام شده توسط سازنده روغن، عدد اسیدی روغن می تواند متفاوت باشد. همواره به خاطر داشته باشیدکه عدد اسیدی یک مقدار نسبی می باشد و مقدار اندازه گیری شده باید با مقدار اعلام شده در برگه مشخصات فنی روغن مقایسه شود.
همانگونه که در شکل بالا مشاهده می شود، یک روغن هیدرولیک به طور معمول دارای عدد اسیدی 0.6 می باشد. با گذشت زمان و مستعمل شدن روغن، مقدار عدد اسیدی در ابتدا کاهش و سپس افزایش می یابد. چنانچه این مقدار از 1mgKOH/g بالاتر رود، زمان تعویض روغن فرا رسیده است.
برای دسترسی به دستورالعمل نحوه اندازه گیری TAN به استاندارد IP 177/98 و یا ASTM D664-01 مراجعه کنید.
3-تغییر در ویسکوزیته
ویسکوزیته نمایانگر میزان مقاومت سیال در برابر جاری شدن است. اگر گرانروی روغن هیدرولیک موجود در سیستم کاهش یابد نشان از:
سرریز با روغن دارای گرانروی کمتر آلودگی با حلّال دارد. گرانروی اغلب روغن های هیدرولیک به مرور و با مستعمل شدن در سیستم افزایش می یابد. افزایش گرانروی با استفاده از یک ویسکومتر در دمای مشخص، معمولاً 40 درجه سانتیگراد، اندازه گیری و با واحد سانتی استوکس cSt گزارش می شود. چنانچه ویسکوزیته روغن بیش از 15% تغییر داشته باشد، حتماً باید تعویض گردد.
4-مات شدن رنگ روغن
چنانچه رنگ ظاهری روغن به حالت مات (opaque و یا hazy) درآید، معمولاً نشانه نفوذ آب در سیستم است. محدوده مجاز آلودگی روغن با آب معمولاً تا 0.1% می باشد. مقادیر بالاتر از این حد باعث کاهش خصوصیت روانکاری روغن و خاصیت ضد خوردگی آن می شود. همچنین، وجود آب در سیستم عملکرد افزودنی های موجود در روغن را مختل می سازد. بهترین روش برای تعیین میزان آب در روغن، آنالیز است.
5-کف کردن
ایجاد کف در سیستم معمولاً به دلیل مشکلات و مسائل مکانیکی ناشی از لرزش و تکان های شدید، نفوذ هوا به سیستم از خطوط برگشت روغن و یا وجود منافذ در ورودی پمپ می باشد.
روغن های هیدرولیک مرغوب دارای افزودنی ضد کف (antifoam) هستند که اثر گذاری آن با اکسید شدن تدریجی روغن کاهش می یابد. بنابراین، مشاهده کف بیش از حد متعارف در روغن می تواند نشانه تجزیه و تخریب روغن باشد.
انجام دوره ای، مداوم و کامل آزمایشات وضعیت پایش روغن هیدرولیک برای حصول اطمینان از عملکرد مناسب سیستم و روغن امریست ضروری و اجتناب ناپذیر. انجام مداوم این آزمایشات تاریخچه ای از وضعیت روغن را بدست می دهد که بر اساس آن می توان در مورد وضعیت تجهیزات و ماشین آلات تصمیم گیری و نتایج درستی بدست آورد.
ادامه کار با روغن اکسید شده منجر به تشدید سایش در تجهیزات متحرک و ایجاد مشکل در سیستم فیلتراسیون می شود که باعث جمع شدن لجن در مخزن و مجاری لوله ها گردد.
همچنین، توصیه می شود هرگز روغن های هیدرولیک حتی با ویسکوزیته یکسان را با هم مخلوط نکنید مگر اینکه از یک تولید کننده خریداری شده و تولید کننده نیز تایید کرده باشد.
روغن ریزی خودرو
تاریخ انتشار:95/3/23
روغن ریزی از خودرو موضوعی است که حتما هر راننده‌ای پس از چند وقت با آن آشنا می‌شود. اگر خودروی کار کرده می‌خرید که خب قطعا این موضوع ممکن است زودتر به سراغ شما بیاید! این مطلب کوتاه بیشتر مخصوص رانندگانی است که از خودروهای پر فروش فرانسوی استفاده می‌کنند از جمله زانتیا، ۲۰۶ ،۴۰۵ یا مدل‌های قدیمی این شرکت! خب چون که موتور ۱۸۰۰ سی سی ۴۰۵ بر روی ۲ ماشین دیگر ایران خودرو یعنی سمند و پرشیا هم نصب شده است، پس اگر یکی از این خودروها را دارید می‌توانید این مطلب را دنبال کنید.
در این مقاله کوتاه چند روش ساده برای کشف روغن ریزی خودرو شما بیان می‌شود تا بعد از کارشناسی نه‌چندان خوب مکانیک‌های سطح شهر هزینه اضافی بر شما تحمیل نشود و بعد افسوس نخورید. در جریان باشید ماشین‌های زانتیا و ۲۰۶ به علت استهلاک بالا هم در پارکینگ دچار روغن ریزی سیستم هیدرولیک می‌شوند. در واقع این محصولات حتی اگر کم کارکرد هم باشند، باز بروز این مشکل برای آن‌ها اتفاقی طبیعی است. در واقع چون بیشتر سیستم انتقال روغن این خودروها با لوله‌های پلاستیکی و فشار بالا اتفاق می‌افتد، پس از بالا رفتن عمر ماشین این قطعات دچار پوسیدگی، ترک و نهایتا نشتی روغن می‌شوند. به همین دلیل همیشه ماشین‌های بالای ۵ سال فرانسوی دچار روغن ریزی هستند.
نشتی روغن دلایل زیادی دارد و در اکثر اوقات تشخیص و رفع مشکل باید به سرعت صورت پذیرد. به طور مثال نشتی روغن هیدرولیک می‌تواند باعث آتش سوزی موتور خودروی شما شود!
پیش از شروع بحث باید بگوییم که:
به طور کلی در سیستم خودرو چهار نوع روغن وجود دارد:
۱.روغن موتور
۲. روغن ترمز
۳. روغن هیدرولیک (فرمان)
۴. روغن گیربکس
روغن ریزی ممکن است از لوله‌های انتقال، واشرها و مخزن‌های موجود اتفاق بی‌افتد. توجه کنید که ابتدا باید نوع روغن نشتی را پیدا کرده و سپس جهت تعمیر و تعویض قطعه اقدام نمایید.
خوب است بدانیم که:
روغن ترمز خاصیت بالای خورندگی دارد! اگر قطره‌ای از آن روی رنگ خودرو ریخته شود، به‌راحتی و به سرعت آن را از بین می‌برد.
روغن موتور معمولا تیره بوده و بوی بنزین سوخته می‌دهد!
روغن هیدرولیک اکثرا روشن‌تر بوده و بوی احتراق و سوختگی نمی‌دهد!
به دلیل جلوگیری از حجیم شدن صفحه و برای راحتی بازدیدکنندگان ادامه مطالب در صفحه زیر گذاشته شده است
