<<<صفحه هفتم صفحه هشتم صفحه نهم>>>
چرا گریس؟!
تاریخ انتشار: 95/04/14
آنچه که ذهن برخی از افراد را به خود مشغول کرده ، این است که چرا بجای روغن از گریس استفاده می شود؟
وظایفی که یک گریس به عنوان روانکار انجام می دهد، با وظایفی که روغن انجام می دهد تقریبا مشابه است و آنچه که باعث جایگزینی گریس بجای روغن می شود نوع کاربرد آن است.
در برخی از قطعات مانند یاتاقان های چرخ که امکان روانکاری توسط روغن وجود ندارد، نیاز به روانکاری است که بتواند در محل روانکاری باقی مانده و وظایف مورد نظر را انجام دهد. در چنین شرایطی استفاده از گریس تنها راه چاره است که بر اساس نوع کارکرد و تجهیز و قطعه ، گریسی با ساختار مخصوص آن شرایط انتخاب می گردد.
آنچه که می توان مزایای گریس نسبت به روغن معرفی کرد موارد زیر هستند:
1- خصوصیات شیمی فیزیکی مناسب برای کاربردهای خاص.
2- آب بندی و جلوگیری از نفوذ ذرات و آلودگی ها.
3- حفظ خواص در برابر نفوذ آلودگی ها در زمان کارکرد.
4- مقاومت در برابر چکه کردن از محل روانکاری.
گریس ها با داشتن چنین خواصی می توانند در شرایط کاری ویژه وظایف یک روانکار را که به شرح زیر است انجام دهند:
1- کاهش سایش و اصطکاک.
2- جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی.
3- امکان حرکت قطعات در دمای پایین.
4- سازگاری با آب بندها.
به این ترتیب گریس ها گروه خاصی از روانکارها هستند که می توان در شرایط ویژه روانکاری نیازهای صنعت را برطرف کنند و ما را از طراحی پیچیده و پرهزینه نجات دهند.
انواع گریس و کاربرد آنها
تاریخ انتشار: 95/04/15
در مطالب قبلی در مورد گريس و تعریف علمی و نحوه درجه بندی آن آشنا شده اید . در این مقاله سعی دارم انواع آن و کاربردهای مختلف آنها را بطور خلاصه شرح دهم.
آنچه که در گریس ها بر نوع کاربرد آنها تاثیر بسیار زیادی دارد ، پایه صابونی تشکیل دهنده گریس است که در ترکیب با روغن پایه و مواد افزودنی محصول مورد نظر را برای ما تامین می کند.
گریس ها بر اساس پایه صابونی (ماده قوام دهنده) می توانند تنوع بسیار زیادی داشته باشند .
سه دسته اصلی و پر مصرف آنها شامل موارد زیر هستند:
1- گریس های پایه لیتیم
2- گریس های پایه کلسیم
3- گریس های پایه سدیم
البته انواع ویژه از گریس ها نیز می توانند با پایه های صابونی از ترکیب مواد فوق مانند لیتیم/کلسیم و … تولید شوند.
حال ببینیم از نظر کاربردی این گریس ها چه تفاوتی با هم دارند.
در گریس ها دو خاصیت پایداری حرارتی و پایداری در برابر آب از اهمیت ویژه ای برخودار هستند. در واقع نوع صابون پایه ای که در گریس استفاده می شود ، می تواند بر دو خاصیت بالا تاثیرگذار باشد. از اینرو می توان این خواص را در گریس های مختلف بصورت زیر مقایسه نمود.
پایداری حرارتی:
گریس پایه لیتیم> گریس پایه سدیم> گریس پایه کلسیم
پایداری در برابر آب:
گریس پایه کلسیم> گریس پایه لیتیم>گریس پایه سدیم
همانطور که در بالا دیده می شود گریس های با پایه لیتیم پایداری حرارتی بسیار خوبی دارند، همچنین دارای پایداری در برابر آب نسبتا مناسبی نیز هستند. این ویژگی در این نوع گریس ها باعث می شود که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند . به این نوع گریس ها ، گریس چند منظوره یا Multi purpose گفته می شود. لازم به ذکر است این گریس ها به خاطر پایداری حرارتی خوبشان به گریس نسوز معروف هستند. همچنین با توجه به کاربرد بسیار وسیع این گریس ها در چرخ خودروها و ماشین آلات سنگین به نام گریس چرخ نیز شناخته می شوند. این نوع گریس با وجود گرانتر بود نسبت به دو دسته دیگر، به دلیل تنوع بالای کاربرد ، پرمصرف ترین نوع گریس صنعت هست.
گریس های پایه کلسیم به دلیل پایداری بیسار خوبشان در برابر آب به گریس شاسی یا گریس ضد آب معروف شده اند. البته فراموش نشود که منظور از ضد آب ، توانایی کار کرد در زیر آب نیست و فقط نشان دهنده پایداری مناسبشان در برابر شستشو با آب است.
حال که با دو دسته اصلی گریس ها آشنا شدیم بهتر است که به نکاتی در مورد مصرف آنها توجه کنیم:
1- در صورتی که در انبار ، روغن از گریس جدا شود نباید از آن استفاده کرد
نکته: با هم زدن نمی توان روغن جدا شده را به ساختار گریس بازگرداند.
2- در صورت در دسترس نبودن گریس های با درجه NLGI پایین (روانتر) نمی توان با اضافه کردن روغن درجه NLGI آن را پایین آورد.
3- استفاده از گریس های نسوز بجای ضد آب و بلعکس توصیه نمی شود.
4- استفاده از گریس های شل تر یا سفت تر از آنچه در دستگاه مورد نیاز است توصیه نمی گردد.
5- از گریس به اندازه مورد نیاز در دستگاه استفاده کنید و از استفاده کمتر یا بیشتر از حد مجاز اجتناب نمایید.
6- هنگام گریس کاری گریس قبلی را بطور کامل از محل روانکاری خارج کنید.
منظور سطح تمیزی روغن چیست؟
تاریخ انتشار:95/04/22
چرا باید ذراتی به این کوچکی کنترل شوند؟
روانکارهای صنعتی مانند توربین و هیدرولیک ، در تجهیزات حساس و گرانقیمت مورد استفاده قرار می گیرند که اغلب، فاصله بین قطعات کم و فشار روی آنها زیاد است. در چنین شرایطی وجود این ذرات در هنگام عبور از بین سطوحی که فاصله های بسیار کم و در حد میکرون دارند باعث بروز سایش در تجهیزات می شود، همچنین در برخی از سیستم های هیدرولیک و گردشی ، شیرهای کنترل سروو وجود دارند که به دلیل دقت بالا از ظرافت بالایی برخوردارند . وجود آلودگی هایی از این دست می تواند آسیب جدی به این تجهیزات بزند که در نهایت منجر به توقف سیستم خواهد شد.
برای جلوگیری از مشکل بالا روشهای آزمون استانداردی برای کنترل تمیزی روغن ها در حین کارکرد ارایه شده است که معروفترین آنها ISO 4406 ، NAS 1638 و SAE 749 هستند. در این استاندارد ها با استفاده از شمارش تعداد ذرا در اندازه های مختلف توسط تجهیزات پیشرفته و دقیق آزمایشگاهی در حجم مشخصی از روغن ، کدهایی را به عنوا کد تمیزی روغن تعریف می کنند که در صورت لزوم در تجهیزات مختلف بر اساس توصیه سازنده ، حدود مجاز انها تعیین می گردد.
در صورتی که در یک سیستم در حال کار کد تمیزی روغن از محدوده مجاز فراتر رود باید با استفاده از فیلتر های جانبی مناسب که به کمک فیلترهای اصلی سیستم می آیند الودگی های موجود در روغن را حذف کرده و کد تمیزی را به محدوده مجاز برگرداند.
لازم به ذکر است تعیین کد تمیزی و کنترل آن برای تمام روغن ها الزامی نیست و در صورت لزوم کنترل آن توسط سازنده دستگاه در کتابچه راهنمای دستگاه توصیه می گردد.
ده نکته در مورد روغنهای سوخته
تاریخ انتشار:95/04/24
روغن سوخته یا کارکرده در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و طی یک نظام خاص به شرکت تولید کننده روغن بازگشته و دوباره تصفیه می شوند. در این فرآیند مواد افزودنی، آلاینده های داخلی و خارجی و مواد رنگی موجود در روغن طی روشهایی اصولی از روغن جدا شده و روغنی که حاصل می آید بسیار شبیه به روغن پایه تصفیه اول است.
اما در کشور ما به دلیل پرهزینه بودن روشهای اصولی تصفیه روغن از یک سو و نبود نظامهای مشخص جمع آوری و بازیافت روغنهای کارکردهاز سوی دیگر، عده ای به تصفیه غیر اصولی این روغنها پرداخته اند که محصولات این قبیل کارگاهها را به عنوان روغن تصفیه دوم و یا Second Hand Oil می شناسند.
به 10 نکته زیر در مورد روغن سوخته توجه کنید:
1- روغنهای کارکرده ورودی بدون هرگونه تقسیم بندی سطح کیفی خاص و تنها بر اساس گرانروی با هم ترکیبت می شدند. روغهایی که گاهاً خواص متضادی با هم داشته با هم مخلوط می شوند.
2- برای حذف ترکیبات فلزی و براده ها از روغن آنها را در مجاورت اسید غلیظ معدنی قرار داده که سبب اسیدی شدن شدید روغن حاصل می گردد. جالب اینجاست که برای خنثی شدن روغن از اسید باقیمانده معمولاً روش خاصی به کار برده نشده و یا بسیار ناقص و ناکارآمد اجرا می گردد.
4- برای حذف آب از روغن حاصل آن را به شدت گرم می کنند که سبب اکسیداسیون شدید روغن می گردد و ترکیبات صمغی موجود در آن را افزایش می دهد.
5- هیچ راهکاری برای جدا نمودن مواد افزودنی، بعضاً متناقض موجود در روغن وجود نداشته یا بکار گرفته نمی شود.
6- در پایان برای بهبود ظاهر روغن به دست آمده آن را از خاک رنگبر عبور داده تا روغن به ظاهر شفاف و عسلی رنگی به دست آید.
7- برخی از این کارگاهها روغن به دست آمده از این روش را که به نام روغن تصفیه دوم معروف است را بدون اضافه نمودن هرگونه مواد افزودنی جدید تحت عنوان روغنهای API SA و API SB بسته بندی کرده و به فروش می رسانند.
8- نکته جالب اینکه با روشهای فوق معمولا روغن حاصل داای گرانروب بالایی بوده و تحت عنواین SAE 40 و SAE 50 فروخته شده و یا با گازوئیل به رقیق سازی آن می پردازند.
9- و نکته جالب تر اینکه بسیار از مراجعان به تعویض روغنی ها از این روغنها به دلیل گرانروی بالا و کم کردن سطح روغن در طول کارکرد، استقبال می نمایند.
10- نکته نهایی آنکه مصرف این روغنها به دلیل گرانروی بسیار بالا، اسیدی بودن ماهیت روغن و عدم وجود مواد افزودنی مناسب در میان مدت می تواند آسیبهای شدیدی را به موتور خودرو شما وارد نماید.
دمای روغن
تاریخ انتشار:95/04/26
یکی از رایجترین پرسش ها که از طرف مصرف کنندگان روغن مطرح می گردد این است که روغن مورد نظر تا چه دمایی کار می کند؟ یا دمای کاری روغن چقدر است؟
در حال حاضر استانداردی که روانکارها را بر اساس دمای کارکرد تقسیم بندی کند در دسترس نیست. و سطوح کیفی روغنها بر اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی تعریف می شوند و نه دمای کاری روانکار.
بهتر است ببینیم دما چه تاثیری بر روی خصوصیات روانکار و در نهایت سیستم می تواند داشته باشد. تغییرات دما یک تاثیر کوتاه مدت و یک تاثیر بلند مدت بر روانکار دارد.
تاثیر کوتاه مدت:
اولین اثر تغییرات دما بر روی گرانروی (ویسکوزیته) روغن است. گرانروی روغن ها با تغییرات دما رابطه معکوس دارد ، یعنی با افزایش دما، گرانروی کاهش و با کاهش دما گرانروی افزایش پیدا می کند. این پدیده ها در صورتی که از حدود مجاز فراتر روند، می توانند هم برای روانکار و هم برای سیستم مخرب باشند. از اینرو مشخصه ای با نام شاخص گرانروی تعریف می شود که نشان دهنده مقاومت سیال در برابر تغییرات گرانروی در اثر تغییرات دما است. افزایش این پارامتر نشاندهنده این است که یک روغن می تواند در محدوده دمایی گسترده تری فعالیت کند ، بدون اینکه تغییرات ویسکوزیته قابل توجهی داشته باشد.
از آنجاییکه تجهیزات صنعتی تنوع بسیار بالایی دارند. سازندگان روانکارها بر اساس استانداردهای مربوط به روانکارها اقدام به تولید روغن در درجه های گرانروی مختلف می کنند تا از این طریق، بتوانند گستره دماهای کارکرد مختلف را پوشش دهند. سازندگان تجهیزات نیز بر اساس استانداردها و مشخصات فنی تجهیزاتی که می سازند، اقدام به انتخاب یک روغن می کنند که شرایط بهینه کار کرد را برای سیستم تامین نماید.
تاثیر بلند مدت:
تمام روانکارها در زمان کارکرد، با پدیده اکسیداسیون مواجه می شوند که در نهایت منجر به تخریب ساختار روغن و پایان عمر آن می شود. برای جلوگیری یا بهتر است بگوییم ایجاد تاخیر در این پدیده، سازندگان روغن از ترکیبات ضد اکسیداسیون در روغن استفاده می کنند تا از این طریق طول عمر روغن افزایش پیدا کند. پدیده اکسیداسیون با دمای روغن ارتباط تنگاتنگی دارد. یعنی با افزایش دمای روغن سرعت اکسیداسیون در روغن افزایش پیدا می کند. از اینرو اغلب تجهیزات صنعتی طوری طراحی می شوند که دمای توده روغن در سیستم در حدود 50 درجه سانتیگراد بماند. چرا که با افزایش دمای روغن از این دما روند افزایش سرعت اکسیداسیون شتاب چشمگیری می گیرد.
آنچه از مطالب بالا می خواهم نتیجه بگیرم این است که باید دید خود را در خصوص دمای کار روانکارها تغییر دهیم ، یعنی اینطور به این موضوع نگاه نکنیم که یک روانکار تا چه دمایی می تواند کار کند ، بلکه باید با خود بیاندیشیم که در چه حالتی سیستم نزدیکترین دمای کاری را برای شرایط ایده آل روغن خواهد داشت. تا با استفاده از این دیدگاه بتوانیم شرایط مناسب برای اکسیداسیون در روانکار را کاهش داده و از سرعت رسیدن به پایان عمر آن بکاهیم . این امر باعث می شود تا در کنار استفاده بهینه از یک روانکار صنعتی و حفظ سلامت دستگاه ، با افزایش زمان کارکرد آن هزینه های کاری سیستم را نیز کاهش دهیم. که این یعنی بهره وری.
در پایان یاداور می شو،م روانکار یک سیستم بر اساس دمای کاری انتخاب نمی شود، بلکه بر اساس سطح کیفیت انتخاب می شود که شامل پارامترهای گوناگون می باشد.
سرویس روغنکاری
تاریخ انتشار:95/04/27
سيستم روغنکاري کليه قطعات متحرک را که با هم درگير هستند را روغنکاري مي نمايد.
اعمال روغنکاري در موتور بشرح ذيل مي باشد:
الف) جلوگيري ازاصطکاک دوقطعه فلزي که بر روي هم درحال گردش وحرکت مي باشند.
ب ) عمل نظافت وشستشوي فاصله بين قطعات يعني اگر درضمن کار موتور گردوخاک وياماسه ازطريق صافي هواي کاربراتوروارد موتور شود آن راشسته وتميز مي نمايد.
ج ) ضمن گردش در بين قطعات حرارت آنها راگرفته وخنک مي نمايد وبه عمل دستگاه خنک کننده کمک مي کند.
قطعات سيستم روغنکاري
الف) پمپ روغن
ب ) فشارسنج
ج )صافي پمپ روغن
د )صافي يافيلترروغن
ه )کانالهاي روغن
الف ) پمپ روغن:
پمپ روغن ممکن است باتوجه به نوع موتورها در داخل ياخارج از کارتر نصب گردد ومعمولا دنده آن بطور مستقيم يا غير مستقيم باميل دلکو يابه وسيله دنده مورب ميل سوپاپ مي چرخد.درنتيجه روغن را تخليه کرده وبه کانالهاي روغن مي رساند.
ب ) فشار سنج روغن:
بطور کلي دونوع اندازه گيري را انجام مي دهد.يکي فشار روغن رادرداخل دستگاه روغنکاري نشان مي دهد وديگري سطح روغن رادرداخل کارتر تعيين مي کند.
فشار سنج روغن درداخل داشبورت نصب مي شود.
سطح روغن درداخل کارتر به وسيله خط کش (گيج ) روغن مشخص مي گرددکه داراي دو حرف لاتين ميباشد حرف Hکه بمعني زياد ميباشد و حرفL بمعني کم ميباشد و حد روغن بين حروف LوH ميباشدو حد فاصل ميان دو علامت روي گيج روغن معادل يک ليتر روغن مي باشد.
ج ) صافي پمپ روغن:
موقعي که روغن از کارتر وارد پمپ مي شود، از صافي مربوطه عبور نموده جنانچه مواد خارجي درداخل آن باشد. تصفيه شده ومواد خارجي رادرداخل کارترباقي مي گذارد.
د ) صافي روغن يا فيلتر :
فيلتر روغن در مدار روغن بعد از پمپ قرار گرفته وروغني که ازآن عبور مي نمايدتميز کرده وبه کارتربرمي گرداند.
ه ) کانال هاي روغن :
دراکثر موتورها پس از اينکه روغن از پمپ رانده شده واردکانال سراسري مي شودواز آنجا به سه قسمت :فشار سنج روغن ، ياتاقانهاي ثابت ومتحرک وميل لنگ وانگشتي وياتاقانهاي ميل سوپاپ وصافي (فيلتر ) روغن راه مي يابد.
به دلیل جلوگیری از حجیم شدن صفحه و برای راحتی بازدیدکنندگان ادامه مطالب در صفحه زیر گذاشته شده است
