<<<صفحه دوم صفحه سوم صفحه چهارم>>>
ترمز دیسکی
تاریخ انتشار:95/3/8
این نوع از سیستم های ترمز ، که با دیسک معمولی نیز شناخته می شوند ، رایج ترین سیستم ترمز در دنیای کنونی بوده . اکثر خودروهای امروزی دنیا دیگر در سیستم ترمز جلوی خود از این نوع بهره می جویند و این سیستم با کالیبرهای ترمز مسلح گردیده تا بتواند راننده را در هنگام ترمز گیری کاملا آماده نگاه داشته و باعث نگهداشتن خودرو گردند .
این نوع از دیسک ها عموا با کالیبرهای ترمز کوچکتر و اگر دارای سیستم ترمز ABS باشند ، سیستم های چند کاناله ( اکثرا 4 کاناله ) را بیشتر پوشش نمی دهند ، زیرا توان این نوع از دیسک ها به بیش از این میزان نیست .
منظور از کالیبر ترمز نیز ، همان بخشی از سیستم بوده که با فشار خلاء کار نموده و یا سیستم های دیگر ، که درون خویش لنت های ترمز را جای داده و این لنت ها در هنگام ترمز گیری با فشار بر روی دیسک ترمز ، باعث کند شدن سرعت خودرو می گردند . زیرا چرخ خودرو به دیسک ترمز متصل می شود ، حتی اگر چرخ محرک نیز باشد ، پلوس ها با سیستمی به این دیسک متصل می شوند .
این مدل را با نام دیسک یا ترمز دیسکی و یا ترمزها با دیسک معمولی می شناسند ، چون واقعا به مانند دیسک بوده و آلیاژهای ساخت آن از نوع فلز آهن بوده ولی توان تحمل بسیاری ندارند . زیرا آهن توان مقاومتی خوبی نداشته ( البته در مقابل رقیبان خودش در این زمینه ) . به همین دلیل این نوع از سیستم ترمز را اگر بر روی خودروی نصب گردند ، آن خودرو قابلیت هایی بسیار بالایی نداشته ، به همین دلیل به رانندگانی که این نوع سیستم را بر روی خودریشان نصب گردیده ، توصیه می شود که در رانندگی در شهر مراقب بوده و بیشتر از قابلیت های خودرویشان ، از خودروهای خویش انتظاری نداشته باشند .
این سیستم در شهر و اگر بدون سیستم ضد قفل باشد ، بسیار راحت داغ شده ( از اصطلاح داغ استفاده شده ، زیرا به گرمایی بیش از حد گفته می شود و این را بدانید که هر سیستمی که با تماس در ارتباط باشد ، گرما و گرم شدن جزئی جدایی ناپذیر آن سیستم خواهد بود ) ، و اگر هر سیستم ترمز حتی خودروهای فرمولا 1 نیز بیش از اندازه داغ گردند ، دیگر هیچ کارایی نداشته و هیچ کمکی به شما در ترمز گیریتان نخواهند نمود ، که در این حالت به اصطلاح ترمز قفل می نماید .
پس باید در این نوع سیستم ها بسیار مراقب خودرو باشیم ، هرچند به قابلیت های آن نیز اعتماد داشته باشیم هرگز از سرعته مطمعنه که همان سرعت مجاز و در برخی موارد کمتر از سرعت مجاز بوده ، تجاوز ننموده و همیشه با احتیاط فراوان به رانندگی ادامه دهیم .
ترمز دیسکس خنک شونده
تاریخ انتشار:95/3/9
این نوع از دیسک های ترمز را دیسک هوا خنک یا خنک شونده با هوا گویند . زیرا قابلیتی برای این نوع از سیستم ها طراحی گردیده است که به راحتی بعد از ترمز گیری و در صورت حرکت خودرو ، می توانند ، کمی از گرمای خود را با مکانیزمی که برای حرکت هوا در اطراف آن ها تعبیه گردیده است ، خود به خود خنک شده و از گرمای دیسک و کالیبر ترمز بکاهند ، این عمل باعث این گردیده است که خودرو دارای این قابلیت باشد که فواصل بیشتری را بدون نیاز به توقف برای خنک شدن دیسک ترمز ، طی نماید .
این نوع از دیسک ها دارای چندین نوع و چندین طرح می باشد .
برخی از طرح ها شیار دار بوده ، و برخی دیگر دارای سوراخهایی برای خنک کنندگی .
این نوع از دیسکها در انواع مختلف مواد و آلیاژها ساخته می شوند ، این آلیاژها شامل فولاد آلیاژی ، دیسکهای سرامیکی ، دیسکهای فیبر کربنی و انواع مختلف دیگر نیز وجود دارند .
البته برای برخی سیستمهای ترمزهای خنک شونده با هوا ، سیستم تهویه داخلی قرار داده شده است و نیازی به دیسک های با طراحی خاص برای تهویه وجود نداشته است ، به همین دلیل برخی از دیسک ها را با طراحی ساده مشاهده خواهید نمود که دارای سیستم هوا خنک هستند .
لنت ترمز چیست؟
لنت ترمز قسمتی از سیستم ترمز وسایل نقلیه‌است که با به وجود آوردن اصطکاک با دیسک یاکاسه ترمز باعث شتاب منفی در خودرو می‌شود. قدرت این سیستم معمولاً ۱۰ برابر قدرت موتور و حتی بیشتر می‌باشد. برای متوقف ساختن خودرویی با وزن یک تن که با سرعت ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت در حرکت است توانی به میزان ۱۵۰ کیلووات مورد نیاز است. این توان به صورت انرژی حرارتی (که در برخی نقاط از لنت ترمز دمای آن به ۳۰۰الی ۸۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد) دفع می‌شود.
لنت وظیفه دارد با تولید نیروی اصطکاکی مناسب انرژی جنبشی چرخ متحرکی را که تحت تاثیر نیروی موتور می‌باشد را گرفته و به انرژی حرارتی تبدیل کند. و سپس انرژی حرارتی را در فضا پخش نماید که با این عمل اتومبیل از حالت حرکت به حالت سکون و یا از سرعت آن کاسته می‌شود.
لنت باید ضریب اصطکاکی بالا و پایدار داشته و با تغییرات درجه حرارت خاصیت خود را از دست ندهد و همچنین باید در مقابل سائیدگی استحکام داشته و کاسه ترمز را خراش ندهد.
پروسه تولید لنت
در کل تولید لنت ترمز دو پروسه عمده را طی می‌کند:
ساخت کفشک
ساخت لقمه لنت
کفشک
کفشک محل قرارگیری لنت است و با توجه به طراحی سازنده اشکال متفاوتی دارد.
لقمه لنت
لقمه لنت به ۵ نوع تقسیم می‌شود که عبارت است از:
-بدون آزبست ارگانیک
-سرامیکی
-نیمه متالیک
-کم متالیک
-زینتری
توضیحات مختصری در مورد انواع لقمه لنت را در زیر مشاهده می کنید:
لنت های ارگانیک بدون آزبست NAO (Non Asbestos Organic)Or :
لنت ترمزهای ارگانیک که گاهی لنت ترمزهای آلی غیر آزبستی هم نامیده می‌شوند، از مواد طبیعی غیر فلزی نظیر شیشه، لاستیک و رزین و همچنین کولار (Kevlar) ساخته می‌شوند. لنت های ارگانیک به دلیل داشتن ساختار نرم بسیار بی صدا کار می کنند. از این نوع لنت در ماشین آلات صنعتی نیز استفاده می شود که بی صدا بودن آنها علت اصلی این انتخاب می باشد. اما این لنت ها به دلیل نرم بودن و گیرایی مناسب از دوام کمتری نسبت به لنت های نیمه متالیک و متالیک برخوردار هستند و زودتر ساییده می شوند و همچنین بیشتر از دیگر انواع لنت ترمز غبار تولید می‌کنند و باعث آلودگی رینگ ها و دیگر ادوات چرخ می شوند. انتقال حرارت لنت های ارگانیک نسبتا پایین می باشد و با بالا رفتن دما عملکرد آن ها افت می کند. با در نظر گرفتن این موارد، لنت ترمزهای آلی گزینه مناسبی برای کامیون های سنگین یا ماشین های مسابقه‌ای نیستند. لنت ترمزهای آلی بیشتر برای خودروهای کوچک و سبک وزن مناسبند که معمولاً با آن ها به صورت تهاجمی رانندگی نمی‌شود و دمای لنت ها بسیار بالا نمی رود. یک راه برای آنکه بدانید یک لنت از نوع ارگانیک (NAO) است یا خیر، این است که لنت را با یک آهنربا چک کنید ، اگر لنت به آهنربا عکس العمل نشان نداد یعنی آنکه در این لنت از ذرات آهن استفاده نشده است و از نوع ارگانیک می باشد.
لنت های سرامیک : Ceramic
لنت های سرامیکی عمدتا از الیاف سرامیک و برخی مواد مشترک با لنت های ارگانیک ساخته شده اند. همچنین مقدار کمی فلز نیز در آن ها ممکن است به کار رفته باشد. بعضی از تولید کنندگان، لنت هایشان را سرامیکی می نامند، ولی مقدار سرامیک بکار رفته در ساختار این لنت ها بسیار پایین و در برخی موارد در حدود 1 درصد می باشد، که از لحاظ عملکرد تفاوت محسوسی با لنت های ارگانیک ندارند. قیمت لنت های سرامیک بسیار بالا می باشد و باید دقت کرد که بسیاری از نمونه های موجود در بازار ممکن است از این دسته باشند. سرامیک گرما را بخوبی پراکنده و دفع می‌کند و در ترمزگیری های مکرر و تند عملکرد آن افت نمی کند. از لحاظ تولید صدا این نوع لنت ها مشابه لنت های ارگانیک می باشند و بسیار بی صدا می باشند. لنت های سرامیکی با استفاده مکرر، زیاد ساییده نمی‌شوند و این بدان معناست که در مقایسه با انواع دیگر لنت، غبار کمتری تولید می‌کنند. غباری که این لنت ها تولید می‌کنند دارای رنگ روشن‌تری است و به چرخ نیز نمی‌چسبد. مهمترین مشکل لنت های سرامیکی قیمت بالا می باشد که استفاده از آن ها را محدود می نماید.
لنت های نیمه فلزی Semimetallic
متداول ترین نوع لنت های ترمز مورد استفاده در خودروهای جاده ایی لنت های نیمه فلزی می باشد. در بیشتر خودروهای امروزی به صورت استاندارد از لنت های نیمه فلزی استفاده می شود. 30 تا 65 درصد ساختار این نوع لنت ها از فلزاتی مانند آهن و فولاد و مس تشکیل شده است، که به این دلیل نیمه فلزی نامیده می شوند. سایر اجزای این لنت ها را گرافیت، رزین ها و مواد مختلف تنظیم کننده اصطکاک تشکیل می دهند. همه این اجزا در دمای بالا به وسیله ی رزین ها به یکدیگر چسبیده و لنت را تشکیل می دهند. این مواد به کمک ذرات فلز باعث می شود که این نوع لنت انتقال حرارت خوبی داشته باشند و در نتیجه خنک تر از لنت های ارگانیک کار کنند. نتیجه این ساختار حفظ قدرت گیرایی ترمز در دماهای بالا می باشد. همچنین این خنک ماندن سیستم باعث طولانی شدن عمر این نوع لنت می شود. لنت های نیمه فلزی در دماهای پایین اندکی افت عملکرد دارند و حداکثر قدرت ترمز گیری آن ها زمانی که اندکی داغ می شوند حاصل می شود. این نوع لنت ها به دلیل سفتی بالاتر، بیشتر از انواع ارگانیک و کم فلز موجب ساییده شدن دیسک ترمز می شوند. بسته به درصد و نوع فلزات بکار رفته، لنت های نیمه فلزی ممکن است در هنگام ترمز گیری ایجاد صدا و سوت کنند. هرچه درصد فلز بکار رفته بیشتر باشد لنت سفت تر بوده و بیشتر ممکن است که ایجاد صدا کند.
لنت های فلزی:Fully metallic
در گذشته لنت از ترکیب پنبه نسوز و سیمهای مسی و تارهای روی که به طور گشاد و شل بافته شده‌اند تشکیل می‌شد. این ترکیب پس از مدتی با رزین توام شده، ترکیبی آمیخته برهم تشکیل دادند که به صورت نوار آماده می‌شد و چون انعطاف‌پذیر بود به هر شعاعی که لازم بود بر روی کفشک به صورت چسبی یا به صورت پرچ قرار داده می‌شد. بعد از آن لنتها از آزبست ساخته می‌شد ولی امروزه استفاده از آزبست ممنوع است.
مواد تشکیل دهنده لنت فلزی
در ساخت بیشتر لنتهای فلزی تعداد ۱۵ تا ۲۰ نوع مواد گوناگون استفاده می‌شود، برخی از این مواد مانند گرافیت نرم هستند و بعضی از آنها مانند پودرهای کربنی سخت هستند.مواد سازنده پس از مخلوط شدن بصورت پودر به داخل قالب ریخته شده و افزودنی‌هایی به آن اضافه می‌شود، و از سمت دیگر کفشکهای را که شستشو و چربی زدایی شده را چسب می‌زنند. در مرحله بعد لنتی را که شکل اولیه بخود گرفته روی کفشک قرار می‌دهند. سپس پرس پخت انجام می‌گیرد، که در آن لنت تحت فشار ۷۰۰ الی ۸۰۰ بار به کفشک متصل می‌شود.
بعد از اتمام قالب گیری و پرس، سطح لنتها ساب می‌خورد و به ضخامت استاندارد رسانده می‌شود. سپس لنتها وارد کوره با دمای ۳۰۰ درجه سانتیگراد می‌شوند. در نهایت شماره سریال ویژه خودروساز اصلی (OEM) بر روی آن حک می‌شود.
ادامه مبحث لنت ترمز
تاریخ انتشار:95/3/11
لنت های سرامیک : Ceramic لنت های سرامیکی عمدتا از الیاف سرامیک و برخی مواد مشترک با لنت های ارگانیک ساخته شده اند. همچنین مقدار کمی فلز نیز در آن ها ممکن است به کار رفته باشد. بعضی از تولید کنندگان، لنت هایشان را سرامیکی می نامند، ولی مقدار سرامیک بکار رفته در ساختار این لنت ها بسیار پایین و در برخی موارد در حدود 1 درصد می باشد، که از لحاظ عملکرد تفاوت محسوسی با لنت های ارگانیک ندارند. قیمت لنت های سرامیک بسیار بالا می باشد و باید دقت کرد که بسیاری از نمونه های موجود در بازار ممکن است از این دسته باشند. سرامیک گرما را بخوبی پراکنده و دفع می‌کند و در ترمزگیری های مکرر و تند عملکرد آن افت نمی کند. از لحاظ تولید صدا این نوع لنت ها مشابه لنت های ارگانیک می باشند و بسیار بی صدا می باشند. لنت های سرامیکی با استفاده مکرر، زیاد ساییده نمی‌شوند و این بدان معناست که در مقایسه با انواع دیگر لنت، غبار کمتری تولید می‌کنند. غباری که این لنت ها تولید می‌کنند دارای رنگ روشن‌تری است و به چرخ نیز نمی‌چسبد. مهمترین مشکل لنت های سرامیکی قیمت بالا می باشد که استفاده از آن ها را محدود می نماید.
لنت های زینتری Sintered در این لنت ها از ذرات استیل و الیاف کامپوزیتی استفاده می شود و بیشتر برای مقاصد خاص کاربرد دارند نه استفاده روزمره خودرو های سواری. در صورت استفاده بر روی خودرو های عادی به طرز چشمگیری قابلیت ترمزگیری را از دست می دهد. این لنت ها برای رسیدن به عملکرد مناسب باید حتما گرم شوند. همچنین موجب سایییده شدن سریع دیسک های ترمز می شوند. در تولید هر لنت تعداد عناصر فراوانی با درصدها و حالت های مختلف استفاده می شوند، مقدار دقیق این عناصر و نحوه قرار گرفتن آن ها در ساختار لنت برای هر شرکت تولید کننده لنت متفاوت می باشد. تغییر درصد و یا نوع هر یک از این عناصر موجب تغییر خاصیت لنت شده و شرکت های لنت سازی با انجام تحقیقات و آزمایشات مختلف به فرمول های خاص خود رسیده اند، به این دلیل است که شرکت ها اجازه ی فاش شدن فرمول ساخت خود را نمی دهند. آزبست چیست؟ آزبست نام گروهی از ترکیب‌های معدنی منیزیم و سیلیسیوم است که اغلب در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می‌شود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما دارند در ابتدا به صورت عمده در لنت های ترمز استفاده می شدند و عملکرد مناسبی از خود نشان می دادند. تحقیقات نشان داده است که آزبست به شدت سمی بوده و موجب ابتلا به چندین بیماری از جمله سرطان ریه می گردد. زمانی که ترمز گیری انجام می گردد مقداری از لنت ساییده شده و پودر می گردد، در صورتیکه لنت دارای آزبست باشد. این مواد سمی در هوا پخش شده و می تواند وارد ریه افراد گردد. از این رو استفاده از آزبست برای تولید محصولات اصطکاکی از جمله لنت و صفحه کلاچ در بسیاری از کشور ها از جمله ایران ممنوع گردیده است. با وجود ممنوعیت استفاده، تحقیقی که در سال 90 توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و دانشکده بهداشت دانشگاه تهران بر روی 11 نمونه از لنت های داخلی و خارجی موجود در بازار ایران انجام گرفت نشان داد که بیشتر آن ها دارای مقادیری آزبست بوده اند. به همین دلیل توصیه می شود که فروشندگان لنت و خصوصا مکانیک ها در هنگام تعویض لنت احتیاط های لازم را به عمل آورند.
ویژگی های ظاهری و ساختاری لنت لنت ها با ویژگی های ظاهری متفاوتی ساخته می شوند. شرکت های مختلف با هدف کاهش صدا، بهبود ترمز گیری و سازگاری بهتر با دیسک چرخ تغییراتی را در شکل لنت ایجاد می کنند. برخی از عملیاتی که بر روی ساختار و شکل لنت انجام می گیرند به شرح زیر می باشند. ایجاد شیار بر روی سطح لنت: این شیار منفذی را برای فرار گرد لنت و همچنین گازهای تولید شده از آن در هنگام ترمز گیری فراهم می کند. همچنین وجود این شیار موجب بهبود جریان هوا بر روی لنت شده و باعث بهتر خنک شدن لنت می گردد. شیار روی لنت با کمک به کاهش دمای لنت و خروج بهتر گازها احتمال شیشه شدن لنت و از دست رفتن توان ترمز گیری در شرایط سخت را پایین می آورد. پخ کردن حاشیه های لنت: ممکن است کالیپر ترمز نتواند تمام سطح لنت را در هنگام ترمز گیری به دیسک بچسباند و فشار کمتری به حاشیه های لنت وارد کند که این مسئله می تواند موجب ایجاد صدا در هنگام ترمز گیری شود. این مسئله مخصوصاً زمانی که لنت نو می باشد و دارای حاشیه های تیز است بیشتر ممکن است اتفاق بیافتد. برای مقابله با این مسئله بعضی از لنت ها به صورت پخ شده عرضه می گردند. پخ بودن حاشیه های لنت همچنین موجب توزیع بهتر فشار و تنش بر روی لنت می گردد. صفحه های فلزی یا غیر فلزی در پشت لنت: نقش این صفحه جذب برخی ارتعاشات و صداهای تولید شده می باشد. که عملکرد کم صداتری را برای لنت به ارمغان می آورد. هشدار دهنده اتمام لنت: بیشتر لنت ها دارای یک قطعه از جنس فلز نرم در داخل می باشند، زمانی که لنت رو به اتمام می باشد و ضخامت آن از حدّ مشخصی کمتر می شود، این قطعه فلزی با دیسک درگیر شده و ایجاد صدا می کند تا راننده خودرو متوجه اتمام عمر لنت گردد و قبل از آنکه دیسک آسیب ببیند آن را تعویض کند. در خودروهای پیشرفته تر این قطعه با یک سنسور جایگزین می شود که زمانی که لنت رو به اتمام است با ارسال سیگنال علامتی را بر روی صفحه نمایشگر خودرو نمایش می دهد. از دست رفتن قابلیت ترمزگیری در هنگام داغ شدن ترمز Brake fade بارها شنیده شده است که راننده ای پس از ترمز گیری های متوالی مخصوصاً در جاده های کوهستانی و شرایطی که فشار بیشتری به لنت وارد می شود، توان ترمز را از دست داده است و اصطلاحا گفته می شود که لنت خودرو شیشه شده است. دلیل این پدیده به شرح زیر می باشد: زمانی که به ترمز فشار وارد می شود، مثلاً در هنگام مسابقه یا زمانی که خودرو با وزن زیاد از شیب طولانی پایین می رود، لنت ها و دیسک ترمز به شدت داغ می شوند و دمای لنت به حدی می رسد که اجزای آن توانایی جذب گرمای بیشتری را ندارند و لنت خاصیت ترمز گیری و اصطکاک خود را از دست می دهد. همچنین با بالا رفتن دمای لنت، رزین های استفاده شده در ساختار آن شروع به تبخیر می کنند. بخارات ایجاد شده لایه ای را بین لنت و دیسک ایجاد می کنند که مانع تماس لنت با دیسک می گردند، در این حالت فشار دادن پدال ترمز بی فایده بوده و اصطکاکی بین لنت و دیسک ایجاد نمی گردد.
بوی ماهی در لنت یکی از باورهای رایج در بازار ایران این است که لنت خوب باید بوی ماهی بدهد!!! اما چرا بسیاری از لنت ها بوی ماهی می دهند و آیا اگر لنتی این بو را نداشته باشد مرغوب نیست؟ بوی ماهی در لنت به دلیل وجود برخی مواد و رزین آلی ارگانیک در لنت می باشد که پس از حرارت دیدن در فرآیند تولید لنت این بو را ایجاد می کنند. بدیهی است که لنت های ارگانیک به دلیل داشتن مقادیر بیشتری از این مواد این بو را هم بیشتر ایجاد می کنند. ممکن است در ساختار انواعی از لنت، خصوصاً لنت های نیمه متالیک یا متالیک از رزین های آلی استفاده نشده باشد و چنین بویی هم نداشته باشند در حالیکه لنت از کیفیت بالایی برخوردار است یا در حالتی دیگر ممکن است در ساختار نوعی لنت درصد مواد آلی بالا باشد و بوی ماهی از آن به مشام برسد، در حالیکه کیفیت لنت پایین باشد. انتخاب لنت مناسب برای خودرو خودروسازان با بررسی گزینه های مختلف، بهترین نوع لنت را که سازگار با دیگر قسمت های خودرو باشد برای آن انتخاب می کنند. بنابراین بهتر است که در هنگام تعویض لنت از لنت های با نوع مشابه و هم خانواده نمونه نصب شده توسط کارخانه استفاده شود.
برای تشخیص یک لنت با کیفیت از روی ظاهر آن و قبل از نصب، روش تایید شده و مطمئنی وجود ندارد. بهترین روش برای انتخاب لنت مناسب توجه به برند لنت و استانداردهای آن می باشد. بهتر است از لنت هایی استفاده شود که دارای علامت استاندارد ایران و یا استانداردهای اروپا یا آمریکا باشد. همانگونه که قبل تر هم اشاره شد، لنت ترمز علی رغم سادگی در ظاهر، جزو مهمترین ادوات یک خودرو به حساب می آید. استفاده از لنت های غیر استاندارد و بی کیفیت به راحتی می تواند موجب به خطر افتادن راننده و سرنشینان خودرو گردد. بهتر است که در انتخاب لنت فقط به فاکتور قیمت توجه نکرده و با در نظر گرفتن کیفیت لنت انتخاب درست انجام گیرد.
به دلیل جلوگیری از حجیم شدن صفحه و برای راحتی بازدیدکنندگان ادامه مطالب در صفحه زیر گذاشته شده است
